Informatieavond Geelbroek

De goed bezochte informatieavond van 7 november 2019 bood de gelegenheid om kennis te nemen van het vervolgproces voor de inrichting van het natuurgebied Geelbroek. Ook werd er de gelegenheid geboden om zorgen te uiten en vragen te stellen. In dit nieuwsbericht wordt verslag gedaan van de avond en antwoord gegeven op de gestelde vragen.

Na een positief advies van de Bestuurlijke voorbereidingscommissie (BVC) Drentsche Aa is het Inrichtingsplan voor Geelbroek door Gedeputeerde Staten van Drenthe in september 2019 vastgesteld. Het inrichtingsplan is een uitwerking van het Programma Natuurlijk Platteland, deelgebied Drentsche Aa. Met de inrichting van Geelbroek wordt bijgedragen aan de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland.

De volgende stap is dat de uitvoering van het plan kan worden voorbereid. Daarin past de informatieavond voor betrokkenen zoals die op 7 november is gehouden. Op enkele detailvragen na, was niet het plan zelf onderwerp van gesprek, maar vooral de zorg over de grondwatereffecten van de maatregelen in het natuurgebied op de nabije omgeving.

Grondwatereffecten
Juist vanwege de zorg over de grondwatereffecten is hier in de voorbereiding van het inrichtingsplan veel aandacht voor geweest. Er is extra onderzoek gedaan, het meetnet is verfijnd en er zijn afspraken gemaakt om de komende jaren te monitoren wat de effecten zijn. De provincie Drenthe staat garant voor de mogelijke onevenredige schade als gevolg van de inrichtingswerkzaamheden voor Geelbroek en omgeving.

Over de grondwatereffecten is de afgelopen jaren (2008-2018) regelmatig contact geweest met de agrarische ondernemers uit het gebied. Zij hebben hierover hun zorgen naar voren gebracht en naar aanleiding hiervan hebben Prolander en de provincie Drenthe extra onderzoek laten doen en het hydrologisch model verfijnd. Het is op basis van dat model dat de conclusie is getrokken dat er geen wezenlijk nadelig effect is te verwachten van de inrichting van het gebied Geelbroek overeenkomstig het inrichtingsplan.

De effecten op het grondwater binnen het natuurgebied en in de zone eromheen zijn berekend met het MIPWA-grondwatermodel. MIPWA staat voor Methodiekontwikkeling, Interactieve Planvorming t.b.v. het Waterbeheer. MIPWA is een regionaal model dat bij toepassing op lokaal niveau (gebieden zoals Geelbroek) verder wordt aangevuld met lokale bodeminformatie, zoals dit voor Geelbroek ook is gedaan.

Volgens provincie Drenthe is er daarom geen aanleiding om de kwaliteit van de uitkomsten van de modelberekeningen in twijfel te trekken. De provincie is van mening dat in het inrichtingsplan Geelbroek voldoende maatregelen zijn opgenomen om nadelige grondwatereffecten te voorkomen. Er is voor de provincie dan ook geen aanleiding om het inrichtingsplan aan te passen.

Monitoring grondwater
Aan de hand van een uitgebreid peilbuizenmeetnet en grondwaterkartering (booronderzoek) is de huidige situatie van de grondwaterstanden in beeld gebracht, ook wel de 0-situatie genoemd. Met behulp van het meetnet kunnen we straks, vanaf het moment dat de inrichtingsmaatregelen worden gerealiseerd, nauwkeurig bijhouden welke veranderingen er optreden. De meting van grondwaterstanden wordt uitgevoerd door de provincie Drenthe en het waterschap Hunze en Aa’s. De BVC zal op jaarbasis beoordelen of de monitoring van gegevens naar wens en verwachting verloopt.

Bij de monitoring van grondwaterstanden is er een periode van vijf jaar van meten nodig voordat er op basis van statistische analyse relevante uitspraken gedaan kunnen worden.

Vijf jaar na de inrichting wordt in opdracht van de provincie Drenthe door een onafhankelijke instantie onderzoek uitgevoerd naar de daadwerkelijk opgetreden effecten. De resultaten van die onderzoeken zullen openbaar worden gemaakt. Door belanghebbenden is gevraagd om in plaats van 5 jaar, het meetnet langer in stand te houden. Aangegeven is dat op voorhand niet kan worden bepaald of dit nodig is. De BVC zal zich hierover laten adviseren door het onderzoeksbureau op basis van de 5-jarige meetreeksen en de grondwaterkartering van dat moment. De BVC zal vervolgens de provincie Drenthe hierover adviseren. Als er aanleiding is om de monitoring te verlengen dan zal de provincie Drenthe zich hieraan conformeren.

Monitoring muggen
Een ander punt dat door bewoners is ingebracht, betreft de zorg over muggen. In 2015 en 2016 is door Alterra (Universiteit Wageningen) een 0-meting gedaan en is in kaart gebracht of en waar muggen in het gebied verblijven. Daarnaast zijn 10 gebiedstypen onderscheiden en beoordeeld. De onderzoekers hebben onder meer gekeken naar de risico’s van groei van het aantal stekende insecten. Alterra heeft hiervoor aanbevelingen gedaan om migratie van muggen naar bewoond gebied te voorkomen. Deze aanbevelingen zijn verwerkt in het inrichtingsplan.

Tijdens de informatieavond waren hierover vragen met betrekking tot het gebied Graswijk - De Weilanden, westelijk van het spoor, waarvan een deel zal worden ingericht voor natuur. Dat deel zal zich na inrichting ontwikkelen tot een natuurlijk systeem van grasland, bos, struikgewas bosschage, ruigte en moeras. Tussen het natuurgebied en de bebouwing blijft een deel in gebruik bij agrarisch ondernemers. De verwachting is dat er geen migratie van muggen plaatsvindt tussen het natuurgebied en de bebouwing. Met name de invloed van de wind in het ‘open gebied’ van landbouwpercelen zal de migratie van muggen tegenhouden. Naar aanleiding van zorgen van bewoners in het gebied Graswijk is afgesproken dat er ook voor dit gebied een muggenmonitoring komt. Hiertoe zal komend voorjaar/zomer ook een nulmeting worden uitgevoerd.

Gaswinning
Bewoners hebben zorg over bodemdaling en trillingen die het gevolg zouden kunnen zijn van de gaswinning door de NAM in de omgeving van Geelbroek. Er is door de bewoners gevraagd om het vastleggen van aansprakelijkheid in geval van effecten door deze gaswinning in de omgeving van Geelbroek, zodat het niet aan de bewoners is om aan te tonen of mogelijke toekomstige schade is ontstaan als gevolg van de uitvoering van de maatregelen uit het inrichtingsplan dan wel door de gaswinning.

We hebben in Geelbroek voor de mogelijke effecten van de uitvoering van de maatregelen uit het inrichtingsplan een monitoringssysteem. Daarmee kan (door externe deskundigen) worden bepaald in hoeverre er schade is voortgekomen door de uitvoering van die inrichtingsmaatregelen. Als is aangetoond dat eventuele schade niet door de inrichting veroorzaakt kan zijn, dan zijn de provincie Drenthe en het waterschap Hunze en Aa’s bereid dat te bevestigen bij eventuele procedures voor schademeldingen als gevolg van gaswinning.

Indien door bodemdaling door gaswinning maatregelen nodig zijn om het watersysteem hierop aan te passen, dan zal het waterschap hiervoor de benodigde maatregelen nemen.

Mitigerende maatregelen
Op een aantal huispercelen en enkele landbouwpercelen zijn waterhuishoudkundige maatregelen nodig om ervoor te zorgen dat er op deze terreinen geen nadelige grondwatereffecten gaan optreden. Voor elk van deze percelen is een maatregelenplan uitgewerkt, zogenaamde mitigerende maatregelen. De komende periode zal Prolander de individuele eigenaren bezoeken om de maatregelen samen met de eigenaar af te bespreken en schriftelijk vast te leggen.

Meldpunt schade
Als er sprake is van onvoorziene effecten, is er de mogelijkheid om bij de Bestuurlijke Voorbereidingscommissie (BVC) Drentsche Aa een schademelding in te dienen.

Meldpunt is het secretariaat (Prolander): Tel: 0592-365000 / E-mail: info@prolander.nl

De BVC gaat in overleg met de schademelder en gaat na wat de oorzaken zijn en of er een praktische oplossing gevonden kan worden. De BVC legt dit voor als advies aan de provincie. Zo nodig zal er eerst nader onderzoek worden gedaan. Zodra de schade en de oorzaak hiervan is bepaald, dan zal de provincie in samenspraak met het waterschap de melding verder in behandeling nemen.

Voor gevallen van acute wateroverlast (beheerkwesties) kan het waterschap direct worden ingeschakeld.