Pilot Amerdiep afgesloten
Het Amerdiep-project dateert van 2001. Geconfronteerd met een matige landbouwkundige situatie, natuuropgaven en stagnatie in de grondmobiliteit, werd gezocht naar gezamenlijke oplossingen. Het concept 'Boeren voor Natuur' leek een mogelijkheid, waarbij boeren groene (natuur) en blauwe (water) diensten zouden leveren aan de maatschappij tegen een financiële vergoeding. Een groep van acht agrarische ondernemers uit het gebied rondom Amen namen het initiatief, in samenwerking met waterschap Hunze en Aa's, Staatsbosbeheer, waterbedrijf Groningen, gemeente Aa en Hunze en de provincie Drenthe.
Op 28 januari 2003 is een start gemaakt met fase 2 van het project Amerdiep: Toekomst voor boeren en natuur. Tijdens deze bijeenkomst is een voorbeeldstudie gepresenteerd als resultaat van fase 1. Voor deze bijeenkomst zijn de boeren langs het Amerdiep (tussen Amen en Grolloo) uitgenodigd.
Als resultaat van fase 1 zijn vier bedrijfstypen onderscheiden: landschapsgericht, watergericht, natuurgericht en marktconform. In combinatie met drie scenario's (vrije markt, palet boeren-voor-natuur en een mix daarvan) is aangegeven wat dit voor het gebied kan betekenen. Aan de genodigden wordt gevraagd welke kansen of risico's men ziet en welke richting het onderzoek op moet.
Daarnaast zijn in fase 2 vragen beantwoord , zoals:
- Hoe zit het met de duurzaamheid, het rendement en de financierbaarheid?
- Welke rol wordt verwacht van de boer-ondernemer?
- Worden allerlei waterproblemen goed en voorgoed opgelost?
- Hoe zit het met de bedrijfsvoering na de veranderingen?
- Wie gaat precies de risico's dragen?
- Moet men hiervoor een contract afsluiten?
In 2007 werd uit het rapport 'Publiek-private samenwerking in het Amerdiep' duidelijk welke opgaven er vanuit water- en natuurbeleid voor het gebied gerealiseerd moesten worden. In combinatie met de wensen vanuit het gebied, bleken deze opgaven samen met kavelruil en de (in ontwikkeling zijnde) groenblauwe diensten bij financiële uitwerking te kostbaar. Bovendien was het succesvol afronden van de pilot door de sterk gestegen grondprijzen moeilijker geworden. Daarnaast verminderde het draagvlak voor de publiek-private samenwerking. De stichting Amerdiep heeft zich vervolgens teruggetrokken uit het proces. In gezamenlijk overleg is in 2009 tot beëindiging van de pilot besloten. Het Drentsche Aa-project was opgenomen in een Interreg-project: Interreg IIIB-project Farmers for Nature
Hoe nu verder?
De provincie Drenthe en het waterschap Hunze en Aa's hebben geconstateerd dat er na het stopzetten van de pilot in het Amerdiep een natuur- en wateropgave blijft, die in de komende jaren opgepakt moet worden en tot inzet van het waterschap en de provincie zal leiden. Daarnaast is het Amerdiep een belangrijke schakel tussen het brongebied Holmers-Halkenboek en het beeksysteem van de Drentsche Aa.
De doelen vanuit zowel het huidige als het toekomstige Provinciaal Omgevingsbeleid, de Kaderrichtlijn Water en Waterbeheer 21e eeuw geven een helder kader voor de inrichting van het gebied. De provincie zet in op het realiseren van een robuuste Ecologische Hoofdstructuur en een combinatie van natuur en water in beekdalen. In het beekdal van het Amerdiep liggen goede mogelijkheden voor de noodzakelijke verbetering van de waterkwaliteit en waterkwantiteit. Hiervoor zal het reguliere instrumentarium uit het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) worden ingezet. Daarbij is het waterschap vooral aan zet voor het realiseren van de 'waterdoelstellingen' en de provincie voor de natuuropgave. Vanzelfsprekend blijft er daarbij overleg met de aanwezige grondgebruikers'.
TIjdens een informatieavond op 21 januari 2010 hebben provincie Drenthe en het waterschap Hunze en Aa's een toelichting gegeven op de beleidsopgaven tussen nu en 2015 (zie handout).