Reddingsplan voor 'een van de kroonjuwelen van de Drentsche Aa'


De zwartblauwe rapunzel is een zeldzame plant met bijzondere bloemen. Het is één van de soorten 'die we niet kunnen missen'. Drentse natuurorganisaties hebben een memoryspel uitgegeven met het motto 'Om je geheugen op te frissen, deze soorten kunnen we niet missen'.
Het is onderdeel van de campagne De Kracht van Drenthe. Daarin geven zij een indruk van hun werk, de samenwerking die ze aangaan en de impact daarvan. De komende dagen lichten wij tien van de planten- en dierensoorten uit waar Drenthe trots op is en die baat hebben bij natuurbeschermingsmaatregelen.

Thuisbasis

Eén van de plekken in ons land waar de zwartblauwe rapunzel voorkomt, is in Nationaal Park Drentsche Aa. Boswachter Kees van Son noemt het 'een van de kroonjuwelen van de Drentsche Aa'. De buisvormige bloemen staan dicht op elkaar aan de top van de stengel. Alleen hommels kunnen ze bestuiven omdat hun tong lang genoeg is. Ze moeten wel snel zijn, de rapunzel bloeit slechts drie weken in het jaar. "Wat ik vooral erg mooi vind, is die kleur", aldus de boswachter. "De bloemen zijn diep paars, bijna zwart."

Achteruitgang

Sinds 1950 is de soort met 50 tot 75 procent achteruitgegaan, daarom staat de plant op de Rode Lijst als bedreigd. De zwartblauwe rapunzel heeft een voorkeur voor vochtige, voedselrijke grond in loofbossen en op schaduwrijke graslanden, op hellingen, in beekdalen en langs de kant van de sloot. Een van de redenen van de achteruitgang is de verzuring en vernatting van de bovengrond en de verruiging van de groeiplaatsen.

Actieplan

"Zonder soortgerichte maatregelen valt te verwachten dat Zwartblauwe rapunzel op termijn uit Drenthe zal verdwijnen", aldus expert Edwin Dijkhuis van Floron. "Een klein lichtpuntje is dat de situatie in het Drentsche Aa-gebied nog relatief gunstig is in vergelijking met de rest van Nederland. Er komen nog steeds enkele rijkbloeiende populaties voor." Om deze plekken te behouden hebben Floron, Werkgroep Florakartering Drenthe en Staatsbosbeheer actieplan opgesteld.

Kwetsbaar

Op verschillende plekken langs de middenlopen van de Drentsche Aa ten zuiden van Oudemolen zijn ingezaaid. "Een van die plekken ziet er heel goed uit, daar staan veel bloeiende planten", aldus Dijkhuis. "Op twee andere plekken vinden we maar enkele planten terug." Hoe verder stroomopwaarts je komt, hoe geïsoleerder de populaties zijn. Vooral de kleine populaties zijn kwetsbaar. "We zien dat de zaadzetting daar heel duidelijk achteruit gaat. Maar het bijzaaien heeft de kleine populaties versterkt."

Bolwerk

De afgelopen twee jaar heeft een vrijwilliger de grootste populaties van de kroonjuwelen gemonitord. "De populaties zijn stabiel gebleven", vertelt Dijkhuis. "We waren er bang voor, maar ze hebben niet veel te lijden gehad van de droge zomers. Landelijk gezien is de Drentsche Aa het belangrijkste bolwerk voor deze soort in Nederland. Op andere plekken gaat het achteruit maar hier is het beheer succesvol. Ik denk dat de zwartblauwe rapunzel het wel zal volhouden in de Drentsche Aa."