Bijenhouden met Darwin

Al vanaf de jaren ’80 worden bijenvolken in Nederland geplaagd door de Varroa mijt Varroa Destructor. De mijt verzwakt de bijen in het broed en kan hierbij verschillende bijenziektes overdragen. Bijen@wur heeft de laatste 15 jaar onderzoek gedaan om de weerbaarheid van de bijen tegen deze mijt te vergroten, met het doel dat varroabestrijding niet meer nodig is. Door middel van natuurlijke selectie worden de bijen minder vatbaar voor de mijt en kunnen in aanwezigheid van varroa beter overleven (dit worden weerbare volken genoemd). Door koninginnen uit een gangbaar volk (een volk dat op de gangbare manier behandeld wordt tegen varroa) te laten paren met darren van weerbare volken, kunnen genetische eigenschappen worden overgedragen waardoor de populatie weerbare volken zal groeien. Dit kan alleen gebeuren als de behandeling tegen varroa wordt stopgezet waardoor alleen de weerbare bijen zullen overleven. Dit proces zal naar verwachting na een aantal jaar een selectie van weerbare bijen opleveren.

In het project “Bijenhouden met Darwin” worden imkergroepen in het hele land ondersteunt om lokaal aangepaste weerbare populaties te ontwikkelen.

In de zomer van 2024 is in Tynaarlo (één van de drie locaties in Nederland waar relatief weinig tegen varroa behandelde volken rondvliegen) een paringsplaats ingericht met darrenvolken uit de (selectie)lijnen van weerbare volken. Deze weerbare volken zijn minstens 5 jaar niet behandeld tegen varroa. Het aandeel tegen varroa behandelde darren is op deze locatie relatief laag, dus is de kans op paring met weerbare darren groter en dus is ook overdracht van de goede genen groter.

In het voorjaar van 2024 is er een oproep uitgegaan via de grote bijenverenigingen. Bijenhouders die zich bij het project hebben aangemeld, hebben in de maanden juni en juli kleine volkjes met een onbevruchte koningin op de paringsplaats gebracht. Daar hebben de rondvliegende weerbare darren de koningin kunnen bevruchten tijdens haar bruidsvlucht. De volken zijn na de bevruchting van de koningin teruggebracht naar de eigen stand. Ze worden niet meer behandeld tegen varroa, tenzij de volken te klein worden om te overleven. In dat geval worden ze verenigd met een gangbaar volk en waar nodig behandeld tegen varroa. Door van deze volken volgend jaar opnieuw frisse afleggers te laten aanparen met weerbare darren wordt het genenbestand voor de weerbaarheid tegen varroa steeds groter. Over een aantal jaar kunnen de darren van deze bijenvolken weer dienen om de weerbaarheid tegen varroa verder verspreiden. En wordt het gebruik van bestrijdingsmiddelen verder teruggebracht.

Bron: Wageningen University & Research (WUR)